σολη μυρωδιά της οικονομικής ζωής της χώρας υποφέρει από νέους περιορισμούς κατά της εξάπλωσης του κοροναϊού. Ωστόσο, η κυβέρνηση εξακολουθεί να προσπαθεί να προωθήσει τις προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις για τις τράπεζες και τη χρηματοπιστωτική αγορά. Ο Έλληνας υφυπουργός Οικονομικών Γιώργος Ζάββος βρίσκεται σε καλό δρόμο, ειδικά με την αναδιάρθρωση του τραπεζικού κλάδου.
Tobias Piller
Οικονομικός ανταποκριτής για την Ιταλία και την Ελλάδα με έδρα τη Ρώμη.
Τα χρόνια κρίσης του 2009 έφεραν στον τραπεζικό κλάδο τρεις κύκλους αυξήσεων κεφαλαίων, συγχωνεύσεων και κλεισίματος, ακολουθούμενο από τέσσερις «τράπεζες συστήματος». Η κεφαλαιοποίησή τους είναι πολύ υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά αυτό ισχύει και για το όριο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα οποία το καλοκαίρι του 2019 ανήλθαν σε άλλα 75 δισεκατομμύρια ευρώ, σχεδόν το ήμισυ των συνολικών δανείων. Με ένα πρόγραμμα κρατικής εγγύησης που ονομάζεται “Ηρακλής”, ο όγκος των μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώνεται κατά 30 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Κατά την πώληση παλαιών απαιτήσεων δανείου, οι τράπεζες μπορούν να χρησιμοποιήσουν μια κρατική εγγύηση για ένα ελάχιστο ποσό πακέτων δανείου έναντι αμοιβής. Παρά την κρίση της κορώνας, οι ελληνικές τράπεζες μέχρι στιγμής συνέχισαν να εργάζονται για τον καθαρισμό των ισολογισμών τους. Τρεις από τις τέσσερις τράπεζες συστήματος έχουν ήδη συμφωνήσει να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα εγγύησης και η τέταρτη πρόκειται να ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες.
Στο τέλος του 2020, το τραπεζικό σύστημα αναμένεται να έχει μη εξυπηρετούμενα δάνεια μόνο 15% περίπου των δανείων. “Στόχος είναι να αρθούν οι επιβαρύνσεις των τραπεζών, ώστε να μπορούν να διαδραματίσουν το ρόλο τους ως χρηματοοικονομικά μέσα για την οικονομία στο μέλλον”, λέει ο υφυπουργός Ζάββος. Μέχρι το 2022, στην πραγματικότητα επιδιώκει ένα χρεωστικό επιτόκιο μικρότερο από 10%.
Η πανδημία δημιουργεί νέο χρέος
Αλλά νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια βρίσκονται ξανά στον ορίζοντα. Υπάρχουν εικασίες για όγκο 5 έως 15 δισεκατομμυρίων ευρώ, που προκλήθηκε από την κρίση της Κορώνας. Ο Υφυπουργός Ζάββος μιλάει για επέκταση του προγράμματος εγγύησης Ηρακλής και η βιομηχανία μιλά για τη δημιουργία μιας κακής ελληνικής τράπεζας.
Ένα σημαντικό στοιχείο για τους τραπεζίτες είναι η μεταρρύθμιση του πτωχευτικού νόμου που εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο στα τέλη Οκτωβρίου, η οποία επιταχύνει τις διαδικασίες πτώχευσης για τις εταιρείες. Οι τραπεζίτες δεν είναι πλήρως ικανοποιημένοι με τον ορισμό της αφερεγγυότητας του ιδιωτικού οφειλέτη. Αυτό που φοβούνται είναι οι λεγόμενοι «στρατηγικοί αθετητές», πελάτες οι οποίοι, από την άποψη των τραπεζών, θα μπορούσαν πραγματικά να εξυπηρετήσουν τα ενυπόθηκά τους δάνεια, αλλά ισχυρίζονται ότι υπάρχει κατάσταση κρίσης και διατηρούν ακόμη το σπίτι τους. Τουλάχιστον η ζωή τους θα είναι δύσκολη, λένε στην Αθήνα.
Εικόνα: FAZ
Ωστόσο, οικονομολόγοι, όπως ο Tasos Anastasatos, επικεφαλής οικονομολόγος της Eurobank, προειδοποιούν ενάντια σε υπερβολικά υψηλές ελπίδες για ανάπτυξη που χρηματοδοτείται από τραπεζικά δάνεια μετά την κρίση της Corona: Πολλές εταιρείες και ιδιώτες πελάτες δεν μπορούν επί του παρόντος να παράσχουν επαρκή ασφάλεια για να λάβουν τραπεζικό δάνειο. Άλλοι δεν θα ρωτούσαν καν λόγω της αβέβαιης προοπτικής. “Ωστόσο, εάν η ζήτηση για τακτικά τραπεζικά δάνεια αυξάνεται ξανά, σίγουρα θα υπάρχει αρκετή ρευστότητα”, λέει ο Αναστάστος.
Οι προοπτικές χειροτερεύουν
Οι αλλαγές στον υπόλοιπο χρηματοοικονομικό κόσμο είναι πιο δύσκολες από ό, τι στον τραπεζικό τομέα. Μετά την συγχώνευση του ιταλικού χρηματιστηρίου με το παρισινό Euronext, τα Ελληνικά Χρηματιστήρια Αθηνών, που ιδιωτικοποιήθηκαν το 2003, απειλούν να γίνουν ένα μικρό νησί με λίγη υποστήριξη για μελλοντική ανάπτυξη στην Ελλάδα χωρίς διεθνείς συνδέσεις. Ο χρηματοοικονομικός οίκος στην Αθήνα Euroxx μόλις μείωσε τις προοπτικές κεφαλαιοποίησης της αγοράς για το 2020 και το 2021 σε 48-55 δισεκατομμύρια ευρώ, και ο αναμενόμενος κύκλος εργασιών της εταιρείας το 2020 σε 28 εκατομμύρια ευρώ.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης, το χρηματιστήριο εμποδίστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα από εταιρείες ζόμπι στον τιμοκατάλογο. Τώρα, τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι η έλλειψη ρευστότητας για πολλούς μικρότερους τίτλους και η απώλεια εικόνας λόγω του σκανδάλου απάτης στο λιανοπωλητή κοσμημάτων μόδας Folli Follie.
Οι μετοχές της, που ονομάζονται FF Group, ήταν μεταξύ των τυπικών αξιών του Χρηματιστηρίου Αθηνών και η ιδρυτική οικογένεια Κουτσολιούτος ήταν μεταξύ των μοντέλων επιχειρηματιών της χώρας. Ωστόσο, οι πωλήσεις ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ από το σχέδιο ισολογισμού για το 2017 αποδείχθηκαν φανταστικές, ενώ ο όμιλος ήταν υπερχρεωμένος. Το γεγονός ότι η διαδικασία διακανονισμού δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και οι εγκληματικές συνέπειες εξακολουθούν να απέχουν πολύ, διαβρώνει την αξιοπιστία της Ελλάδας. Ο Αναπληρωτής Υπουργός και Καθηγητής Οικονομικών Ζάββος αναφέρεται στις θεμελιώδεις αλλαγές στο εταιρικό δίκαιο, με αυστηρότερες απαιτήσεις για την οργάνωση της εταιρείας και ένα ευρύτερο πλαίσιο προστίμων εναντίον ελεγκτών. Ο Ζάββος μιλά τώρα σε αυτήν την εφημερίδα για την ανάγκη εξεύρεσης διεθνών συνεργιών για το Χρηματιστήριο Αθηνών. Ζήτησε επίσης από όλα τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έναν κατάλογο μεταρρυθμιστικών προτάσεων.
Ένας τρόπος για την προώθηση της οικονομίας και του χρηματιστηρίου της Ελλάδας θα ήταν οι ιδιωτικοποιήσεις του επόμενου έτους. Είχαν απαχθεί νωρίτερα, αλλά η κυβέρνηση των Συντηρητικών μεταρρυθμίσεων του 2019 έχει θετικές προοπτικές. Ωστόσο, ένα από τα έργα, η πώληση του αεροδρομίου της Αθήνας, έγινε δύσκολη κατά τη διάρκεια της κρίσης. Ο προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ έχει αποδειχθεί ότι κινδυνεύει από πτώχευση και αναδιαρθρώνεται. Οι ιδιωτικοποιήσεις θα τονώσουν επίσης το χρηματιστήριο.
